Podziel się z innymi
Rozpowszechniony jest pogląd, że agresja i przemoc są tym samym. W związku z tym, stosuje się te pojęcia zamiennie. Jest jednak inaczej. W tym artykule poznasz różnice między nimi.
Agresja i jej pochodzenie
Zacznijmy od agresji. Samo słowo pochodzi z łaciny (aggressio) i oznacza napaść. Jest to intencjonalne zachowanie, ukierunkowane na zewnątrz lub do wewnątrz (autoagresja). Ma ono na celu obronę, wyrządzenie krzywdy lub doprowadzenie do straty czegoś. Może być przejawiana wprost lub pośrednio przez niedziałanie (bierna agresja).
Jest to zachowanie bardzo powszechne dla naszego gatunku. Wtórują mu w tym również inne np. surykatki, koczkodany, lemury, świstaki itd. Z punktu widzenia psychologii ewolucyjnej, agresję mamy wręcz wpisaną w genom. Psychoanaliza i psychologia głębi dodatkowo uznaje agresję za jeden z podstawowych instynktów człowieka. Agresji zazwyczaj towarzyszy duży ładunek energetyczny. Może ona mieć też różne formy m.in. prospołeczną, gdy służy obronie.
Trudno powiedzieć, jak rozwijałyby się kulturowo i technologicznie poszczególne cywilizacje bez używania agresji. Niektórzy teoretycy są zdania, że ich rozwój byłby wtedy wręcz niemożliwy. Tego nie wiemy. Za to wiesz, zapewne i z własnego doświadczenia, że w niektórych sytuacjach najbardziej skutecznym jest, akurat nie tak promowane asertywne zachowanie, ale właśnie agresywne. Są i sytuacje, w których najbardziej posłuży nam uległość. Spróbuj dojść do tego w jakich.
Przemoc
Przemoc jest również zachowaniem intencjonalnym lub jego zaniechaniem. Chodzi w niej o wywieranie wpływu na myślenie, zachowanie, emocje i czyjąś cielesność bez pozwolenia na to. Takie działania prowadzą nie tylko do szkody i krzywdy, ale i do pozyskania przez sprawcę jakichś korzyści.
Różnica między agresją i przemocą
Czym się zatem różni od agresji? W przypadku przemocy brakuje równowagi sił między stronami. Występuje sprawca i ofiara. Sprawca jest silniejszy w przynajmniej jednym z aspektów: fizycznym, psychicznym, ekonomicznym, społecznym, zawodowym, prawnym. Ma to swoje odzwierciedlenie w rodzajach przemocy.
Agresja, jak i przemoc, może mieć miejsce na poziomie jednostkowym, grupowym i społecznym. Przemoc, mimo swej nieetyczności i dotkliwszych konsekwencji, jest akceptowana i stosowana przez państwa. Wtedy jest najczęściej nazywana przymusem, a dopiero przekroczenie pewnych granic figuruje w prawie jako przemoc i może podlegać karze.
Radzenie sobie z agresją i przemocą
Zachowania agresywne i przemocowe są bardzo powszechne. Stykamy się z nimi również jako sprawcy i ofiary, praktycznie na co dzień. Tym ważniejsze jest rozpoznawanie jednych i drugich.
Jeśli padamy ofiarą przemocy mamy wsparcie w obowiązującym prawie, jak i siłach strzegących porządku i bezpieczeństwa publicznego. Mamy możliwość skorzystania z nich. Najlepiej z tym nie zwlekać, szczególnie w sytuacji przemocy domowej, która bywa ignorowana i umniejszana a prowadzi niejednokrotnie do śmierci, nie tylko ofiary.
Agresja i przemoc mogą być stosowane w mniej lub bardziej subtelnej formie. Biorąc to pod uwagę, czasem trudno je zidentyfikować i podjąć odpowiednie działania ochronne. Najczęstszym sygnałem, że ktoś naruszył granice naszego terytorium psychologicznego jest emocja złości, strachu i/lub przykrości. Możemy to również odczuć na poziomie ciała poprzez napięcie określonych grup mięśni (najczęściej kończyn). W przypadku złości i strachu wyzwala się także energia w ciele, którą możemy wykorzystać do działania – przy złości do obrony i ataku, a przy strachu do ucieczki. Stąd tak ważne, w identyfikowaniu na bieżąco agresji i przemocy wobec samego siebie, jest kontakt z własnym ciałem i emocjami. Bez tego możemy czuć zagubienie i nie podejmować działań adekwatnych do sytuacji.
Ja – sprawca
Jeśli natomiast zorientujemy się, że często wchodzimy w rolę sprawcy przemocy a nie chcemy krzywdzić innych osób, na szczęście możemy coś z tym zrobić. Postanowienia i zapewnianie innych niestety nie pomogą. Poradzenie sobie z tym problemem najczęściej wymaga długotrwałej nauki regulowania własnych emocji i radzenia sobie z impulsami. Najefektywniej możemy to zrobić w ramach psychoterapii indywidualnej.
Jak widzicie, mimo że słyszymy często w mediach i czytamy zamiennie o przemocy i agresji, nie są one tym samym. Różnica między nimi jest istotna. Prawidłowe rozpoznanie pozwala nam podejmować bardziej adekwatne działania, głównie w celu obrony samego siebie i innych.
psycholog i psychoterapeuta